PHÓNG SANH

Nhớ lại lúc còn trẻ nhỏ, ở quê, tôi có thú vui ra đồng lật đất bắt dế nhủi, dế đá, cá thia thia, dế đá đem về cho nó gáy te te sướng lổ tai rồi thì cáp độ ăn thua với những con dế khác của mình hay của mấy đứa bạn. Có khi tụ tập trong nhà, cải cọ hoặc cười vui lớn tiếng bị cha mẹ la rầy chúng tôi kéo ra đường giác trưa, ngồi dưới bống cây bày ra chiến trận đấu dế. Mới đá có chút con dế của tôi đã thắng, cắn sức râu cụt cánh con dế thằng bạn, chạy phóng ra thau. Đứa bạn tôi tức mình ngắt đầu con dế thua của nó, đút cọng cây bằng cái que tăm, đăm thủng từ cổ đến đầu con dế, dùng hai ngón tay xe xe cọng cây giả làm con dế sống tấn công con dế thắng của tôi. Tôi thấy trò chơi cũng vui mắt để cho nó làm mình coi. Con dế thắng của tôi cắn đá tứ tung mà bên kia đối thủ vẫn nguyên cái sức mạnh tấn công. Bấy giờ có cô bác đi qua đường xem thấy bọn trẻ chúng tôi ngồi chùm nhum cười cợt lớn tiếng, ghé mắt thấy chúng tôi chơi ác, ngắt đầu con dế, quý vị dừng lại khuyên rầy: Đừng làm ác để sau không bị quả báo. Sau đó, khuyên chúng tôi nên phóng sanh, thả hết những con dế còn lại: Các cháu sát sanh hoặc làm khổ sinh vật đều có tội, phóng sanh có phước, Phật Trời Thánh Thần phù hộ sống lâu, sống khõe, chết không bị đày xuống âm ty chịu tội. Quý vị ấy đọc và giải thích lời dạy của Đức Thầy cho chúng tôi nghe:

…“Chẳng những vậy thôi, họ còn giết các thú vật vì sự vui thích của mình; kẻ bắn chim đang bay trên trời, người chặt cá đang lội dưới nước. họ bắt thú vật làm tấm bia cho họ nhắm trong những khi cao hứng, quên hẳn rằng sanh vật cũng có linh hồn, cũng có thân xác, cũng biết tìm lẽ sống còn như nhơn loại vậy”.

Hôm đó chúng tôi thả hết những con dế, nhà đứa nào cũng nuôi cá thia thia, cô bác không hay mà khuyên thôi nhưng chúng tôi sợ tội và muốn có phước cũng đem đi thả chúng xuống chiếc đìa đầy nước sau đồng.

Thật sự, chúng tôi nghe nói về tội đứa nào cũng sợ còn phước thì chưa hiểu ích lợi của phước và phải làm gì để được phước. Mất vui chuyện đá cá, đá dế, bửa sau chúng tôi rủ đá banh, chia nhau vào vườn chuối hái lá chuối khô, tước dây cọng gùi lại bó tròn cho giống trái banh. Đá mồ hôi mồ hám nhảo nhề người thì cô bác bửa trước lại đi ngang nữa, kêu chúng tôi cho bánh kẹo. Chúng tôi chạy lại chỗ quý cô chú lãnh kẹo bánh, đứa ngồi đứa đứng nhai ngốm ngám, có một cô để bàn tay lên vai lưng tôi quét mồ hôi, nói: các cháu chơi đổ mồ hôi như vầy là hao sức lắm, có thể dẫn đến bệnh hoạn khiến cha mẹ lo buồn, hãy theo các chú bác làm phước cho Trời Phật thương. Chúng tôi chưa biết làm phước là làm chuyện gì nhưng đã ăn mấy cái bánh kẹo là thích, đồng ý đi. Các vị dẫn chúng tôi kiếm cây thuốc Nam ngoài đồng, bó vác về chặt phơi khô đem đến nhà thuốc để lương y độ bệnh miễn phí cho bà con. Làm công việc được quý cô chú bác cưng thương lại thêm có bánh kẹo ăn chúng tôi đứa nào cũng thích. Trong lúc làm việc thiện, thỉnh thoảng quý cô chú dạy chúng tôi đạo lý ở đời, với Ông Bà Cha Mẹ có lễ phép, với cô bác xóm diềng phải thật thà dễ dạy, với anh chị và bạn bè, hãy thương mến và đối xử tốt, giữ tính ngay thẳng không tham lam lấy cắp của ai làm của mình…

Từ đó ngày nào hễ đi học về, giác trưa không có việc vì làm tôi hay đi tới chú bác để nghe dạy. Nhờ thế, từ đó dẫn đến sau nầy tôi luôn ghi nhớ không sát sanh hại vật và thay vào đó là phóng sanh. Mỗi năm nước lên đồng, cá, tôm, tép theo nước và sanh trưởng tung tăng bơi lội xa xa, tìm nơi yên ổn làm nhà để ở, chừng hết mùa, nước rút ra sông biển, cá trong đồng ra không kịp, nước cạn kẹt lại trên những vũng nhỏ, nếu không có ai cứu đem đi, một vài ngày sẽ bị chết khô. Khi nào có tính trước bắt cá đem ra sông thả tôi mang theo rổ, thùng thiết, bọc chứa nước, còn tình cờ ra đồng mà gặp dịp thì cổi áo ra làm thùng đựng cá. Đi tìm những vũng lạn, nước trên đồng bị nắng trời sắc cạn kiệt dần, nước chỉ còn một lổ túm húm mà chung quanh thây cá nằm lạn đả, bay mùi hỉnh hỉnh khó chịu, tôi cũng phải xông vào chỗ cái lổ nước túm húm bằng đi trên xác những con cá, tép, phần nhiều là cá sặc, cá lòng tông để cứu những con cá tép đáng thương còn sống dưới sự giãy giụa, lặn ngụp mà nước ao tù chỉ còn khỏa lưng đưa những cọng râu ngút ngắt chờ chết rất là tội nghiệp. Cá lóc, cá rô, các trê người ta gọi là cá đen, loại giỏi chịu đựng cảnh mắc cạn hơn loại cá trắng: tép, cá sặc, cá lòng tong, cá linh… Tôi bắt tép để riêng trong cái bọc có nước, các loại cá cho ở chung một thùng để tránh sự hoạt động mạnh của cá mà có thể sức khõe của tép không chịu nổi, đem ra kênh hay sông thả còn tùy thuộc vào địa điểm bắt thả cá gần kênh, sông hay xa biệt mù để chuẩn bị đồ đựng an toàn. Tôi nhận một bên vách thùng chìm xuống cho nước mát trộn vào, cá như được tiếp thêm sức mạnh chạy tháo ra, nhìn chúng bơi lội tự do tôi cảm thấy rất là sung sướng, không hay mình cực nhọc, mình mẩy quến sình.

Vì sung sướng đã khiến tôi không biết mệt, mà đầu óc tôi như được nhắc chừng những con cá đang bị mắc cạn trên đồng cần sự cứu sống nhanh. Ngày nào như ngày nào, nhiều chuyến ra đồng tìm vũng nước cạn bắt cá đem thả.

Hồi ấy xứ tôi bà con nhiều hộ trồng mía, lựa đất cao mùa nước không ngập trồng mía hom, đất thấp thì trồng mía mùa. Mía mùa trồng sau khi nước giựt khô đất người ta cày bừa mấy bận cho bung đất nhuyễn khá bột lên thì mới giăn dây kéo hàng xuống giống cho đến mưa già nước lên mùa tràn đồng thì mới thu hoạch, để đất cho phù sa chứa dựa; mía hom tức mía làm giống chờ trời sa mưa xuống người ta mới trồng chừng thu hoạch đúng thời vụ trồng mía mùa. Thời gian kéo dài như vậy, để tránh gió mưa làm đổ ngả, người ta phải cho kéo máng gió, máng dện hai lần, đấp giữ hàng mía đứng thẳng thành mỗi luốn mía có đường mương sâu ngáy. Mùa nước dâng lên ngập lút giồng mía mô cao, cá tép theo nước lên đồng tìm chỗ im ở sanh con đẻ cái, chừng nước rút, cá lớn mạnh mẽ quất đuôi lội ngược ra ngoài kênh, sông, bầy con cháu của chúng non nớt chưa biết tìm cách bảo vệ sự sống còn, không vượt ra, mắc cạn ở lại trong những đường mương kéo máng mía. Nước sắt dần, những cá tép phải chịu ló đầu bài lưng chờ chết, có những đường mương dài hốt bắt cả một thùng thiết chưa chắc hết. Phóng sanh hồi nầy hoàn toàn là công lao và những con cá tép được cứu không có ai làm chủ để nói lên sự mua bán.

Ngày nay, người làm việc phóng sanh sang hơn, không nghe ai nói vào đồng bắt cá hoang, phóng sanh những con cá bị kẹt sắp chết khô. Họ xuất tiền ra mua, làm giàu cho các ông bà chủ kinh doanh bằng nghề nuôi cá. Những nhà có ăn có mặc, rủ nhau hùng tiền mua thả cá, trong nhóm, một ít người vì muốn được danh thơm tiếng tốt với đời chạy theo phong trào thả cá phóng sanh mà ngay bản thân họ lại không chịu phóng sanh với những thịt thà dùng hằng ngày.

Phóng sanh chim cá, cứu mạng cho chúng khỏi chết là điều tốt, nên khuyến khích, nhưng tôi muốn chúng ta nên nghiên cứu lại việc mua cá của những người kinh doanh bằng nghề nuôi cá, biết đâu, nhắm vào chỗ tiêu thụ dễ dàng họ sẽ lên huy hoạch, mở rộng nghề nuôi cá hơn nữa… rút tiền trong túi của ta mà số tiền ấy Đức Thầy dạy “Giúp cho những người lỡ đường đói rách, tàn tật”, hoặc như những câu sau đây:

“Khùng cả tiếng kêu dân ơi hỡi,

Hãy giúp cho kẻ khó mới nhằm.

Đến loạn ly khổ hạnh khỏi lâm,

Còn hơn đúc chuông đồng Phật bự”

Ước mong rằng, những người mua chim cá phóng sanh cầu phước cho mình hay cho ông bà cha mẹ, vợ chồng, hãy nên làm việc phóng sanh ngay chính bản thân mình qua sự ăn uống trước đã. Chúng ta tu ở hàng tại gia, đòi cho tịnh tâm trong khi thực hành đạo sự rất là khó, tịnh thân là việc bên ngoài, nắm bắt được, thì ta phải rán thực hiện ba điều căn bản bởi nghiệp của thân: Không sát sanh, đạo tặc, tà dâm. Việc ta phóng sanh có liên quan đến ác sát sanh của thân nghiệp, tịnh thân không sát, đạo, dâm thì sự phóng sanh mới đạt hiệu quả cao.

01/5/2018