HÒA HẢO LÊ

NGHI VẤN 3

BUỔI HỌC 10

NHÓM HỌC GIÁO LÝ PGHH

ÁC VỌNG NGỮ

Hỏi: Về Ác Vọng Ngữ Đức Thầy như đã tóm tắt trong những điều “thêm thừa, huyễn hoặc, có nói không không nói có; và Ngài đã kết luận tội trạng của vọng ngữ là “ nguyên nhân cho những sự bất công của nhân loại…”. Do đó mà Phật cấm nói vọng ngữ. Xét về Ông Trần Minh trong truyện xưa tích củ nghèo đói rã rời đi xin được một bát cơm về dâng cho mẹ, mẹ bảo cùng chia nhau mà dùng, Trần Minh thưa rằng: Nay xin được nhiều, con đã dùng no rồi, cơm nầy là phần của mẹ. Mẹ Ông an lòng dùng hết cơm Ông phải nhịn đói còn mang thêm tội dóc láo. Chuyện không nói có của Trần Minh có bị rơi vào tội vọng ngữ không?

Đáp: Căn cứ theo điều có nói không, không nói có thì Ông Trần Minh đã vi phạm vào vọng ngữ, còn tội hay không chúng ta nên theo dõi ý nghĩa của việc làm. Vọng ngữ gọi đũ là ác vọng ngữ, vì là một trong số mười ác. Xét qua sự nói dối nhằm mục đích lợi mình, hại người hay dù không lợi mình mà hại người cũng bị cấm. Trần Minh nói dối không nhằm mục đích lợi mình và không hại ai, còn có lợi cho tha nhân thì đâu thể nói Ông ta làm như vậy là ác được. Ông nói dối để nhường cơm cho mẹ ăn là việc làm sáng tỏ tính cao thượng của một người biết hy sinh về người khác. Nếu Ông không nói dối thì mẹ Ông không thể no bụng. Lấy cái công cho mẹ no bụng, nói dối không hại còn có lợi thì vọng ngữ chỉ là chữ nghĩa đem bàn bạc không tội cho Ông Trần Minh.

Luận về ác vọng ngữ để nói lên tính mực thước để người đời có cơ sở sửa miệng sửa mình, Đức Thầy chỉ dẫn rõ ràng “ác vọng ngữ đã làm nguyên nhân cho những sự bất công của nhân loại. Thương người nào kiếm cách bào chữa, giấu giếm sự quấy và thêu thùa sự tốt ra, ghét ai đặt điều nói xấu…khoe khoang tự đắc, xảo trá đa ngôn…”Ông Trần Minh dầu có thêm thừa huyễn hoặc, chuyện không nói có nhưng hoàn toàn có lợi không hại vì thế gọi Ông là vọng ngữ chứ không thể ác vọng ngữ được.

Hiện nay nhân loại sống đời thèm khát danh lợi, uy quyền, giàu sang… mà đua tranh nên xảy ra nhiều chuyện bất lành trong gia đình và xã hội; đối đãi nhắm vào sự lợi ích về vật chất, rất ít có người làm việc không công, nhà chùa còn phải tụng kinh mướn làm cho ý nghĩa cửa không lu mờ, tình thương có nơi lạnh dưới không độ; rất cần những tấm gương biết hy sinh vì người khác, chịu vất vả cho người khác đỡ vất vả.

Tôi xin kể cho quý vị nghe câu chuyện thương tâm: Có một tớ gái tánh tình ngay thẳng, không ham vật chất không phải của mình, mấy lần lượm tiền rơi vàng rớt trong nhà chủ đều đưa trình lên chủ. Nhà cũng mướn một tớ nam khuân vác các chuyện nặng nhọc. Gia cảnh nghèo tìm làm việc nặng tưởng được lương cao giúp cho cha già mẹ yếu, đâu ngờ làm lụng việc vậy mà lương tháng không hơn người tớ gái chỉ cơm nước giặt vũ. Một hôm người tớ nam nhận tin cha ở quê lâm trọng bệnh, chết kế một bên nếu như không có tiền chỡ nhanh vào bệnh viện. Thương cha anh liền tạo tiền bằng cách ăn cắp, sự lén lút của anh tình cờ đã rơi vào mắt của cô tớ gái. Anh quỳ lạy cô ta: Cha tôi ở nhà bệnh nặng cần tiền để cứu sống cha mà tôi hết cách, nếu chậm nữa thì không kịp. xin đừng mét việc nầy. Cô gái nói: tôi không đồng ý điều sai trái anh làm nhưng để cứu sống cha anh thì tôi thông cảm, coi như tôi không thấy biết chuyện của anh làm.

Ông bà chủ chừng hay của tiền bị mất liền nghi hai người ở đợ, đem lời hạch hỏi: Trong nhà có hai đứa bây là người dưng, nghèo không ham của mà lấy trộm thì ai vào đây lấy? Đứa nào lỡ dại thì chịu thiệt tao tha cho cái tội đi tù, bằng cố tình giấu giếm chạy tội tao báo lên quan làng họ điều tra cũng ra sự việc, đã đến tay quan làng không cứu được tù đày, liệu mà tính!

Ông nhà giàu mất đồ đã tức, tới làng làng không tìm ra thủ phạm cũng tức, bấy giờ dùng sách vừa dụ dỗ vừa hăm he: Hai đứa bây, đứa nào không trộm mà thấy đứa kia trộm nói ra Ông sẽ thưởng ba tháng lương. Không nữa tao sẽ đuổi việc cả hai. Tao cho hai ngày để suy nghĩ.

Rốt cuộc họ bị đuổi việc ở đợ.

Thấy nói không thấy là chuyện có nói không mà còn gây hại, thế là tội vọng ngữ hết đường bào chữa. Vì thế chuyện tôi kể không phải để bào chữa tội vọng ngữ cho nữ nô tùy. Để cho cô bị tội vọng ngữ ta thử đặt câu hỏi: chuyện có nói không ấy có lợi gì cho cô? Đã không lợi mà nói về sự vui thích cho việc nầy một chút xíu cũng không có. Cô ấy chắc dạ đến của rơi không thèm lượm thì còn ham hố lợi lộc nào chứ! Có nói không hay giả đui giả điếc trước một kẻ trộm phải bị trừng phạt. Với cô, vọng ngữ bây giờ là nhẹ hơn một người con hiếu thảo trước sự bệnh hoạn của cha mà hết cách kiếm tiền lo thuốc. Cuộc thử thách mới: Nếu không chỉ ra kẻ trộm là chúng bây a tòng sẽ bị đuổi việc cả hai. Đời cô nghèo rất cần tiền nuôi sống cả nhà. Đã hy sinh cỡ vậy mà hoàn cảnh còn bắt cô hy sinh hơn nữa: Trước một bệnh nhân sắp chết vì thiếu tiền thang thuốc.

Qua sự trình bài của tôi, nếu vấn chủ không hỏi thêm xin cho qua câu khác.

Hỏi: Chồng tôi mắc việc phải đi xa vắng lâu, cha mẹ chồng gần như quên. Tôi thường tới thăm anh ấy, có cho hay thì cha mẹ chồng cũng không màng hỏi han hay gởi một lời thăm. Chồng tôi cũng thế, không bao giờ nhắc đến cha mẹ ruột dù một câu nói đẩy đưa. Muốn cho họ tốt tình tôi ở giữa phải nói dối mãi, gặp chồng tôi nói cha mẹ nhớ anh, lo lắng cho anh nhiều lắm, gặp cha mẹ chồng tôi nói anh ấy luôn nhớ cha mẹ còn kêu con phải thay anh săn sóc cha mẹ. Thật ra họ không có một chút tình nào, tình là do tôi đặt như vậy có phạm về tội vọng ngữ không?

Đáp: Nghi vấn nầy ý nghĩa cũng giống như câu nghi vấn trước, chỉ khác nhau ở con người và sự việc mà thôi. Qua câu chuyện dàn dựng của cô cũng khá tốt và hấp dẫn. Như tôi trình bài đề trước, vọng ngữ và ác vọng ngữ là hai điều khác nhau, khi nào chuyện có nói không, không nói có nhằm hại người lợi mình thì vọng ngữ mới trở thành ác vọng ngữ, vọng ngữ không ác mà lại làm thiện thì chính là việc uyển chuyển trong khi làm đạo. Viết Sám Giảng quyển tư “ Giác Mê Tâm Kệ” Đức Thầy có hai câu than đời:

“ta thương sót lo tần lo tảo

Chẳng thấy ai rể thảo dâu hiền”.

Trường hợp của cô biểu trưng cho “dâu hiền”. Cô đã làm một bức tranh sóng động, người ta nhìn vào sự lợi lạc của bức tranh, chắc không ai quan tâm đến vọng ngữ của cô đâu.

9/3/2016

HÒA HẢO LÊ

Thứ Ba, 8 tháng 3, 2016

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét