NGHIỆP LỰC

Một hôm đi đi dự đám giỗ xứ xa, ngồi chung bàn với tôi có 4 vị đồng đạo luận về nghiệp lực; thấy lạ tôi cũng không hỏi tên, sau về ngẩm lại cuộc hội luận rất hay, cần nên chia sẻ với chư đồng đạo mình. Để sắp sếp theo giai thoại tôi tạm đặt tên cho 4 vị ấy để khi cần nói chuyện về các vị mình có tên gọi rõ ràng: Nhứt, Nhì, Ba, Tư.

Khởi đầu, khách vừa được chủ nhà mời ngồi những ghế quanh chiếc bàn tròn, sau câu chào hỏi mặn nồng tình đạo của chủ gia huynh Chín liền bật miệng thiên cơ thời cuộc. Về thiên cơ, ông chứng minh những câu Đức Thầy tiên tri đánh mạnh vào hai năm Thân-Dậu như sau:

“- Đến Thân Dậu thánh thần náo động,

Thảm cho trần nhà tróng ruộng hoang.

- Đến năm Thân Dậu tai đầy sấm vang”.

Còn về thời cuộc, huynh Chín kể tình hình đang nóng bỏng ở biển đông với một số quốc gia đầy tham vọng tranh giành biển đảo có chủ quyền của quốc gia láng diềng, khai thác tài nguyên mà Việt Nam có ảnh hưởng chiến tranh rất là cao. Ai cũng biết, hễ có chiến tranh là có sự chết chóc đi theo đó, hai bên lâm chiến máu đổ thị rơi trên trận mạt mà dân tình cũng bị lầm than bởi tên bay đạn lạc. Đức Thầy báo trước:

“Khổ với thảm ngày nay có mấy,

Sợ mai sau dòm thấy bay hồn.

Và câu:

“Đến chừng đó bốn phương có giặc,

Khắp hoàn cầu thiết thiết that ha.”

Nói lên sự chết chóc rợn người đông, tây, nam, bắc đều có, đừng hy vọng giặc dậy chỗ nầy mình đi chỗ khác là yên. Không có chuyện đó đâu, đã nói “bốn phương có giặc, khắp hoàn cầu thiết thiết tha tha” thì còn nơi nào yên ổn mà đi. Ta hãy nghe lời Đức Thầy dạy tìm chỗ trốn tránh không đâu xa:

“Vậy sớm mau kiếm chữ Ma-Ha,

Thì Phật cứu khỏi nơi khói lửa.”

“Kiếm chữ Ma-Ha” tức là tu hành vậy.

Tóm lại, nghiên cứu qua thiên cơ thời cuộc, ta thấy sự sống còn của mình rất mỏng manh, rán lo tu để nhờ Phật huyền diệu độ thoát.

Anh Nhứt nghe huynh Chín thuyết, lòng hoản sợ, tưởng như thần chết hối hả rược tới bên lưng mà trông vào hoàn cảnh của mình chưa thể đi đâu được trong lúc nầy. Anh than thở rất là cảm động:

Ôi nghiệp lực! Tôi nay trên 60 tuổi đáng lẽ phải được sang gánh nặng gia đình từ lâu để có thời giờ tỉnh tâm hành đạo, hềm vì bạc phước, sanh con ra nuôi nấng cho lớn mà chẳng nhờ cậy được gì. Sách có câu “Tích cốc phòng cơ dưỡng nhi đãi lão” (chứa lúa trong nhà chờ khi thắc ngặt có mà dùng, nuôi con trẻ mong chừng già nó nuôi lại) nhưng hỡi ơi, tôi gặp cái cảnh đoạn trường “Tích cốc phòng cơ, cơ bất cốc, dưỡng nhi đãi lão, lão vô nhi”. Nhà có thằng con trai út với hơn mười công ruộng, hai công vườn cây ăn trái, mà tệ hơn người không có con nối dõi: Ăn chơi, cờ bạc, rượu chè, bửa nào kêu nó đi làm tiếp, vui thì đi còn buồn là thôi, không kêu là nó dọn đẹp đi la cà ngoài tiệm quán, hoặc nhảy vào sồng bạc, hội ve chai, ít bửa có người ta đến nhà mắng vốn, đòi nợ. Từng tuổi nầy cứ phải ra đồng làm lao động chính, tôi muốn sang gánh gia đình lên vai nó mà thấy nó chưa nên người, nếu sang gấp, e gia tài không lâu nữa sẽ biến đi mất. Tôi dùng trường chay lâu, cúng lạy mỗi ngày hai thời như trong giáo lý dạy mà nhằm lúc bận rộn mùa màng phải bỏ năm ba cử tu. Hôm nay huynh Chín thúc giục sự tu bằng nói qua thiên cơ thời cuộc nghe phát sợ, nhưng tôi rất buồn vì không thể giao sự nghiệp cho thằng con chẳng ra gì để lo tu hành kịp lúc trước khi có đại nạn thiên cơ thời cuộc như đã nói, xảy ra.

Anh Nhì nghe anh Nhứt than thở như vậy liền đặt ra câu hỏi thốn tim gan để có may ra thức tỉnh anh ấy:

Vậy anh theo giữ của đến chết sao? Mà chết rồi thì sự nghiệp cũng vào tay nó thôi. Nếu anh còn trẻ tôi không khuyên, anh coi lại anh đi! cái lưng đã còm rồi đó! Sự nghiệp sớm hay muộn gì cũng về tay nó thì thôi đừng nên miễn cưỡng, còn nếu mình bực tức đứa con ngỗ nghịch thà chịu tiêu tán tài sản qua các sự việc khác chớ không chịu trả nợ cho chủ nợ đến làm con trong nhà, nợ chưa trả là còn đó, kiếp nầy không trả sanh lên kiếp sau hay sau nữa cũng phải trả. Kẻ thức thời là hay nhứt, nên giải quyết cho sớm để đở cực tấm thân. Theo đường Phật mà đi, chỉ một lần nầy thôi, mãn kiếp hồng trần là một đi không trở lại cái cõi Ta Bà nầy nữa.

Anh nhứt tiếp thu bài giảng luận của anh Nhì, rất đồng ý với lối trình bày sáng sủa, nhưng làm được những điều mình nói thì ai cũng phải cho rằng nó khó hơn gấp nhiều lần so với nói. Chính vì vậy anh ẩn núp trong sự khó làm và tìm lý do bào chửa việc mình không làm:

- Anh lý luận thật là suôn bâng nhưng đứng ở nhà anh, anh sẽ không thấy cảnh tình của nhà tôi đâu.

- Nói thiệt, con tôi chả mấy kém con anh, không siêng làm lụn lại thích cờ bạc rượu che, vô đất làm thì hay cải cọ cách làm của tôi như thể kiếm chuyện đặng bỏ ra về bắt mâm hay nhào vô sồng bạc, cái kiểu làm cho bỏ ghét. Lần nọ tôi suy nghĩ, hay tại cách làm của mình đã quá lạc hậu dẫn đến ấu trỉ mà cứ giử vai trò chủ đạo làm vật cản khiến nó khó tiến thân, bực bội nên làm liều qua nghiện ngập. Lúc đó tôi mới 58 tuổi đã sang gánh cho con, từ chỗ thờ ơ công việc nó nhảy mức siêng năng ngay. Anh ơi, tuổi trẻ bây giờ có học hành hơn chúng ta, nhạy bén nắm bắt cách làm, thấy cơ hội đến thì ra tay làm giàu. Chúng ta xưa ít học, hiểu biết không tới đâu, ỷ có cái quyền làm cha mở miệng là lệnh lạc, buộc nó phải theo cách mình muốn, hoặc tự cao ngạo: Nhà nầy không có tao đây là chết đói cả lũ! nghe nó bực bội phải thôi. Con tôi giờ làm ăn rất thành đạt, trúng ruộng, trúng vườn, bán buôn nhanh nhẹn, mới đây nó cất thêm nhà làm cửa hàng bán vật tư xây dựng. Biết đâu con anh cũng như con tôi, muốn làm ăn mà bị ông bố già làm vật cản nên đã bực bội làm liều.

Anh Ba nói: tôi rất đồng tình với lý luận của cả hai anh. Đồng tình không có nghĩa là hoàn toàn chấp nhận hay phủ nhận, bởi vì dầu sao nó cũng chỉ là giải pháp để tháo gở sự bế tắt không mong muốn. Giải pháp chỉ là tạm thời ở mức độ vừa phải trong khi tuổi nghỉ hưu rảnh rang công việc, ý muốn lo tu là vô cùng; ta không thể lấy cái hửu hạng đem so với vô cùng để lấy một kết quả tốt. Tuy nhiên, tôi rất đồng ý ủng hộ giải pháp sang gánh cho con là hửu hiệu nhưng không hoàn toàn chấp nhận yếu tính của con anh Nhì áp dụng qua con anh Nhứt về ý thức cha là vật cản sự tiến thân của con. Biết đâu con của anh Nhứt thuộc về nghiệp báo đến gia đình anh để đòi nợ chớ không đơn giản là bất mãn mà làm liều bởi ông cha lạc hậu. Nếu ở vào trường hợp của anh Nhứt, theo tôi, tốt hơn hết là chờ đợi và nâng cao sự giáo dục con cái của mình cho nó tỉnh ra.

Đến lược anh Tư, anh nầy không đồng ý sự nhận định của anh Ba về nghiệp báo đến đòi mà trì hoãn sự trả và đề cao tính giáo dục, anh nói:

Như anh Ba đã xác quyết, con của anh Nhứt là nghiệp báo đến đòi chứ không phải xảy ra từ sự bất đồng quan điểm làm việc của kẻ thủ cựu người nghinh tân. Nghiệp báo là chủ nợ đến đòi anh Nhứt, nếu nói về giáo dục thì người trên giáo dục kẻ dưới, chủ nợ có quyền giáo dục kẻ thiếu nợ chứ kẻ thiếu nợ không đủ tư cách giáo dục chủ nợ của mình. Đừng mượn cớ kiếp nầy nó là con, mình là cha mẹ để rồi huỵch nợ bằng giáo dục nó đừng quậy phá tài sản, hổn ẩu với cha mẹ mà nó nghe. Thiếu nợ phải trả, nếu trì hoãn nợ đeo đắm mãi làm khổ chúng ta thêm, sống cho đến chết không một ngày yên ổn, vậy kéo dài sự trả nợ được lợi lộc gì chứ? Khi ta đồng ý trả nợ, giao quyền làm chủ lại cho đứa con mà ta gọi là nghiệp chướng, nguyện Phật chứng minh cho mình cải hối ăn năng, tu nhơn tích đức thì có thể từ đó trong nhà dữ hóa lành, chủ nợ đòi được nợ sẽ tự hóa giải thù xưa lại thương cha kính mẹ không chừng.

18/7/2017