TRỒNG CÂY

Kính thưa chư đồng đạo! Hôm nay ta bàn việc “Trồng cây” nhá! Quý vị có ngạc nhiên lắm không khi nghe tôi đưa đề như thế? Đức Thầy có dạy cách trồng cây trong bài nào quý vị có nhớ chưa ? là bài “An ủi một tín đồ” đó! Bài nầy Ngài sáng tác năm vào năm 1943 tại Sài Gòn, thể thượng lục hạ bát, dài 14 câu, có hai câu thế nầy:

“Trồng cây mà chẳng rấp rào

Để cho gió lại tạt vào gốc lay”.

Trong ý thơ dường thể trách người trồng cây không có qui tắc về trồng trọt, dạy rấp rào kỷ lưởng mà không nghe lời để cho gió mạnh có cơ hội làm lung lay gốc. Theo tôi, việc trồng cây có ba qui tắc mang tính quyết định:

1. Trước hết là chọn đất thích hợp với loại cây trồng, xong rồi dọn cỏ, tạo màu mở đất cho vùng trồng cây. Nếu đất không thích hợp với loại cây trồng thì cây sẽ không phát triển. Ví dụ như đem Cam Quít trồng trên đất phèn, mặn, hoặc loại rất thích nước mà trồng trên đồi cao như cây Sen chẳng hạng, hoặc những cây thích ở nơi cao ráo mà đem trồng dưới vùng ẩm ước là không thích hợp.
2. Chọn được đất thích hợp đặt cây xuống đâu phải như vậy là xong việc rồi tự nó tươi tốt, tự nó ra bông trái được, người trồng cây còn phải tiếp tục chăm sóc. Đức Thầy, nhà dạy cách trồng đã đặt sự quan trọng ở chỗ “Rấp Rào” kỷ lưỡng. Nếu không làm như thế là thiếu trách nhiệm bảo quản. Rấp là đậy kín, ngăn chận sự xâm hại, ví dụ như rấp đường là không cho bất cứ ai người và vật đi qua con đường nầy. Rào là sự bao bọc chung quanh; người ta nói nhà có hàng rào chung quanh thì trồng trọt và sự sống sẽ được an toàn hơn. Đạo Phật lấy giới luật làm hàng rào, bờ bao chắc chắn. Rấp rào có cùng một ý nghĩa là ngăn chận các sự phá phách của người và thú vật như Trâu Bò Heo Chó Gà… người không vào được mà trộm cây trái hay lấy của quí, những súc vật nói trên không vào được để chúng bươi ủi. Thường là thế, nhưng Đức Thầy nhấn mạnh tính bảo quản cây trồng là đừng để tác hại của gió “Tạc vào gốc lai”, làm hại cây mới trồng.
3. Chăm sóc: làm cỏ, tưới nước, bón phân… Cây thiếu nước sẽ bị héo xào lá, tình trạng quên chăm sóc để cây thiếu nước lâu ngày hết sức chịu đựng cây sẽ chết còn nếu chịu đựng được thì cũng co rút hình dạng. Bằng như tưới nước đầy đũ mà thiếu phân thì tới mùa bông trái cũng bị thất thu.

Chúng ta suy ra, cây mới trồng rất cần sự đứng vững, không động gốc thì rễ mới bén đất, nếu không làm rào che chắn gió, gió được nước thổi quần quật suốt ngày suốt tháng tự động nhớm gốc riết rễ không ra nổi, cầm cự không lâu cây trồng sẽ chết. Nhờ rấp rào gió và các thứ không lay động gốc, cây tưới nước bón phân đầy đũ thì chắc chắn mùa vụ sẽ đạt hiệu quả cao.

Kính thưa chư đồng đạo! Vừa rồi chúng ta bàn qua nghĩa đen của việc trồng cây giờ chúng ta nên mở rộng đề tài tìm nghĩa bóng để biết Đức Thầy dạy trồng cây là ý gì. Đức Thầy dùng nhân cách hóa viêc trồng cây để nói rằng tín đồ của Ngài trồng cây đạo hạnh, hưởng quả Bồ Đề trường thọ. Cũng giống như trồng cây hoa kiểng hay những loại cây ăn trái, hãy đem tất cả sự bảo vệ chăm bón cây kiểng để chăm bón cây đạo hạnh mà sự rấp rào là giới luật gắn bó chặc chịa, từ bên trong Ý Nghiệp, rấp những tham lam sân nộ mê si không cho nó phát sinh động đậy gốc rễ cây đạo hạnh. Đồng thời với việc rấp ba món độc hại của ý nghiệp, thì Lục căn cũng có thể là nguyên nhân đáng sợ bức phá cây đạo hạnh, Đức Thầy có câu:

“Trong sắc thân giám thị Lục Căn,

Đừng cho chúng tính lăng quằng”

Mắt, tai, mủi, lưởi, thân, ý nó nằm dính trong người nên nói là “trong sắc thân”. Dù đã biết bấy nay nó làm tội làm tình, Đức Thầy không dạy cách cắt bỏ chúng ra khỏi thân để không chịu ảnh hưởng xấu những việc chúng làm mà dạy “Giám Thị” chúng bất cứ lúc nào. Giám Thị, Giám: trông coi xem xét, Thị: mắt thấy. Giám Thị: trông coi công việc bằng quan sát kỷ lưởng, mắt thấy tận tường những hành động lăng quằng của sáu tên muốn làm giặc trong thân căn, giám thị phải có phương pháp giáo dục, không được thì dùng biện pháp kỷ luật. Nếu công việc bên trong đã dược giám thị dàn sếp yên ổn, không còn tên nào lăng quằng nữa, bây giờ chỉ còn lo mặt giặc ngoài tràn vào nên phải” Ngoài thì chấp thủ mà ngăn lục trần”. Căn và trần là thế giặc ngoài hô trong ứng, không được thì ngoài ứng trong hô; nếu bên trong ta chế ngự được sáu căn không ứng không hô vì nữa, phía ngoài dầu có ứng có hô chỉ là thứ tình yêu đơn phương chẳng gây được chiến công. Chấp thủ, Chấp: nhận chịu, Thủ: tay. Chấp thủ, nhận sự khiêu chiến của sáu tên giặc, bỏ bộ thủ tay đánh tan quân xâm nhập.

Giải quyết xong sự rấp rào từ trong ý nghiệp, lục căn, bây giờ còn lại là gió “tạt vào gốc lay”. Gió gì mà làm lay động gốc cây trồng? Nhà Phật nói đến “Bát Phong” tức tám ngọn gió độc. Theo sự giải thích của Phật Học Từ Điển của cụ Đoàn Trung Còn, tám ngọn gió có tên là: Lợi, Ai, Hủy, Dư, Xưng, Cơ, Khổ, Lạc. Lợi hưởng, thấy lợi là ham, Ai: vừa lòng thì thích thú, thương cảm, không vừa lòng thì Hủy: nói xấu, Dư: tự khen mình, Xưng: khen tặng người khác, Cơ: khinh  chê, Khổ: hoạn nạn buồn rầu, Lạc: vui sướng. Bị tám thứ này làm động tâm hồn thì cây đạo hạnh cứ bị lung lay nhớm gốc; ví dù cây không lật gốc chết đi cũng không phát triển nổi. Đạo hạnh không phát triển công đức giải thoát, hết kiếp bị húc vào vòng luân hồi cho sanh tử nối tiếp, thay vì học đạo là để “Thoát mê đồ dứt cuộc luân hồi”.

Kính thưa chư đồng đạo! Vừa qua chúng ta bàn về cách trồng cây đạo hạnh căn cứ theo lời dạy của Đức Thầy; ta thấy việc trồng cây ở thế rấp rào là tối quan trọng, rấp rào để ngăn chận sự xâm hại của người và các thú vật. Cây mới trồng hay trồng lâu ngày mà rễ chưa bén đất rất sợ gió động mạnh cũng như người mới tu hay tu lâu mà gốc tâm chưa vững rể đạo chưa ăn sâu, rể bạ lên trên gặp gió mạnh thổi tới không có sức bấu díu, chịu không nổi phải đổ ngả.

Xin lỗi quý đồng đạo mình đây nhá! Chúng ta trồng cây đạo hạnh, có người mới trồng, có người trồng lâu. Những ai mới trồng mà rấp rào đúng cách tám gió không làm lay động gốc rễ và tám “ Lời Khuyên Bổn Đạo” của Đức Thầy giữ gìn chặc chịa dù đường tu chưa dài mà kết quả thật đáng lấy làm khuyến khích cho những người bê bối. Ai biết mình tu lâu năm, hãy coi cây đạo hạnh của mình có to lớn tốt tươi hay đèo đẹt ủ rủ? Để đáp số cho bài toán đúng hay sai chỉ cần ta áp dụng câu “Đường đạo đức bước đi từ nấc” của Đức Thậy dạy là biết ngay thôi. Lúc mới vào đạo ta đi từ nấc nào? tới nay qua mấy năm mà còn ở y một nấc thì quá là “lối củ”. Lúc mới tu, tính còn bồng bột, sự ham muốn, nóng nảy, mê si nhứt thời không bỏ được, nay đã qua ba hay bốn năm tu mà sự bồng bột nóng nảy… của lúc xưa không giảm thì có bước thêm nấc nào đâu? là “tu theo lối củ” mãi đó.

Quý vị tu độc thân gì muốn giữ riêng thân nầy cống hiến làm ích lợi cho đạo, gánh vác những công việc đạo cần, nên giữ thân nầy cho trong sạch, thơm tho thì sự cống hiến mới có giá trị; của cho là của có chất lượng không phải là của ế. Tục ngữ có câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, đương tu tập ta hãy nên gần đèn để tiếp hơi từ ánh sáng của đèn mà đi đúng đường, làm đúng công việc. Gương sáng không nhứt thiết phải là người tu lâu. Ông Thanh Sĩ nói:

“ Tu lâu mà chẳng chùi lau

Sao bằng kẻ mới bước vào siêng năng”.

Đức Thầy dùng lời khuyên gói gọn hơn:

“Chữ tu hãy rán miệt mài,

Đừng kể vắn dài đừng nệ mau lâu”.

Mới tu hay tu lâu không cần biết, yêu cầu miệt mài tu hành là được. Tiếp theo sự dẫn dụ của Đức Thầy còn thấm thía hơn:

“ Chim khôn thì uống nước trong

Người khôn mau sớm rửa lòng bợn nhơ”

So sánh loài chim mà khôn, nước đục thà chịu chết khát chớ không uống. Con chim còn muốn sự sống được trong sạch như vậy thì lẽ nào người cho mình là khôn ngoan mà không chịu sớm rửa cái lòng bợn nhơ của mình đi! Trong đêm, đèn có thắp lên mà không diệt được bống tối không phải lỗi do đèn mà lỗi ở ta không siêng năng lau chùi khói nám; dở bỏ chiếc óng khói rấp rào ra ư? Không được đâu, dở bỏ thì gió thổi tắt liền, ta chỉ dở ra chùi lau khói và chuẩn bị áng gió trước khi dở óng khói ra lau, việc làm nhanh nhẹn. Khi lau sạch khói nám thì ánh sáng của ngọn đèn sẽ tủa ra ngay. Đêm có đèn sáng sự sinh hoạt cũng như ban ngày.

Lúc nảy tôi kêu gọi quý huynh đệ mình hãy gần đèn không nên gần mực, tôi thấy kiểu cách của một vài vị tỏ dấu băn khoăn ý nói cũng nên gần mực để chờ cơ hội cứu độ bống đen. Đúng vậy, gần mực để cứu độ bống đen là hay, nhưng phải tỏ rõ phong cách đèn sáng của mình trước và ngay khi đến gần mực. Không tỏ rõ phong cách đèn sáng, tối đen vẫn còn bao trùm lên cuộc đời đó là cách nói của người ô nhiễm mà giỏi lý luận bào chữa, không phải cứu độ bống đen mà đến để cho mình đen thêm. Vị nam tu độc thân mà nói đi độ tu cho một nữ tu độc thân thì hãy coi lại chính mình. Trong khi biết mình có bệnh thì xúc tiến công việc trị bệnh, trong thời gian trị bệnh, gặp thứ bị nhiễm nặng thì phải cách ly hoàn toàn thời gian điều trị, thuốc hay thầy giỏi là một lẽ mà bệnh nhân nếu biết kiêng cữ nữa thì thuốc sẽ dẫn hiệu quả nhanh.

8/7/2016