THÔNG ĐƯỜNG, BUÔNG BỎ DỄ ĐI

Tu hành ai cũng mong mau đến mục tiêu nhưng hiệu quả của muốn đi nhanh lại là chậm chạp. Tại sao thế?

Khi người ta muốn vượt nhanh thì hãy coi lại con đường như thế nào, nếu đường có quá nhiều chướng ngại vật không thể nhanh được, cương lên nói “gan ăn” là không ổn đâu. Ta học luật lái xe hai bánh, cán bộ phụ trách đại khái phân hai dạng, đường xe thô sơ dành dùng sức người hay sức Trâu, Bò, Ngựa kéo và đường xe máy nổ, nhưng phần đông ở nông thôn, xe đẩy, Bò, Ngựa kéo xe cồn kềnh vẫn đi chung trên đường dành cho động cơ, những chiếc xe đẩy bán hàng, rau cải, thịt cá, quần áo… có khi ghé nhằm chỗ đậu trên đường người ta mua đông như nhóm chợ làm cho trục lộ giao thông bị quấy rầy, những chiếc xe Bò kéo rơm vun trùng làm các tay lái rất khó kiểm soát làn đường xuôi chiều, ngược chiều khi ở gần chướng ngại vật nầy.

Dường thế đó, hành giả trên đường về Phật mà có quá nhiều chướng ngại, ví dụ: tuổi trẻ thường bị chướng ngại về nam nữ, đã bị chướng ngại rồi mà cũng cứ sấn tới nói gan ăn coi chừng có ngày bỏ mạng xa trường. Đi không nhanh làm cho kéo dài thời gian mà thời gian lúc nào cũng bào mòn thân thể. Chưa biết đường thọ mạng của ta có được bù lổ lúc chướng ngại mà thêm tuổi cho mình đi kịp tới Tây Phương Cực Lạc? Đường dành cho động cơ mà để những chiếc xe Bò, Ngựa, xe người đẩy đi bán hàng, theo luật thì phía cán bộ phụ trách về giao thông có quyền dẹp, cấm những xe thô sơ trên đường dành cho xe máy nổ nhưng họ không làm như những gì họ đã dạy cho các tay lái. Chúng ta không bàn đến việc xảy ra tai nạn khi những chiếc xe thô sơ, ví dụ như những chiếc xe đẩy bán hàng, nghe khách hàng kêu mua là dừng lại, vô tình không cần biết độ dừng lại đã chiếm lòng đường rồi những khách hàng lớp đứng phía trong, lớp đứng phía ngoài, sát nút với xe đi ngược chiều xuôi chiều làm người lái xe phải bớt ga chầm chậm trong khi có chuyện cần người ta phải đi nhanh cho kịp...

Dường thế ấy, đường về Tây Phương ta cũng muốn đi nhanh cho kịp bởi ta đâu biết chừng nào thì tấm thân mượn của Đất Nước Lửa Khí nầy bị chúng đòi lại nên hành trình về Tây Phương phải được thúc đẩy liên tục đi đến mục tiêu trước khi thân tứ đại rả rời. Quyết như thế nhưng khi thực hành, thượng lộ có được bình an hay không là một chuyện khác. Nếu thượng lộ bình an đường dẩu xa bao cũng thành gần và nếu tâm tính bất an, gần lại hóa xa.

Chướng ngại của người tu nhiều thứ lắm, tôi nói những chướng ngại gần gủi dễ thấy nhất: thương và ghét, tôi cho là mối nguy hại cận bên mình, hơ hỏng là nó “bắt dò” té lạch ạch; không giải quyết mối nguy hại gần bên, đất tâm mình sẽ là bãi chiến trường cho sự đối địch của hai thứ giặc thương ghét. Trong bài “Tỉnh Bạn Trần Gian” Đức Thầy có câu:

“Sân si phỏng có điều thêm bận,

Nhẫn-nhịn ắt không chuyện kéo dài.

Tiếng gọi hồn mê hồn được giác,

Phải toan sắm-sửa rứt trần-ai.”

Sân Si nóng nảy là gặc ghét, mến trần ai là giặc thương. Với giặc ghét ta dễ phát hiện bộ mặt của nó, dễ phát hiện không có nghĩa là dễ diệt trừ, có người ghét đến lửa đốt phừng phừng cái mặt, cháy tan tành ra tro bụi, hết củi hết lửa tự tắt chớ không phải thức ngộ tắt trong khi còn củi. Công đốn củi ba năm thiêu chỉ một giờ là làm lại từ đầu, đi đốn củi nữa, lâu lâu cũng để cháy nữa. Tu hành kiểu vậy còn miếng công đức nào cho Phật đến rờ đầu điểm đạo.

Giặc ghét gồm có ghét người, hận đời. Ghét người, ta thường thấy qua những nguyên nhân: Sợ người ấy đẹp hơn ta, danh dự hơn ta thông minh và giàu sang hơn ta. Hoặc ta ghét kẻ làm ác, vô đạo đức… Đừng nói ta ghét kẻ làm ác tức là ta đã làm thiện. Có khi ta là kẻ ác che lớp thiện để ghét kẻ ta không ưa, kẻ đã giành thắng với ta về uy tín, thông minh, sang giàu, đẹp đẽ, ta mắng ác họ qua biện minh hợp pháp vì ta đang làm từ thiện, có cái tướng tu. Làm thiện mà ghét kẻ làm ác thì cũng chính mình tự làm ác nữa rồi.

Ác ở hình thức nào cũng là chướng ngại vật, thượng lộ không được bình an đừng nói về cõi Phật chi cho uổng tiếng. Ghét người ở dáng vẻ đẹp xấu, điều nầy có nhưng ít khi, còn ghét người bởi họ hơn ta về danh dự, thông minh, giàu sang phú quí hơn ta điều nầy rất dễ thấy; chẳng những ta thấy mà người khác cũng thấy ở ta. Ta thấy ta làm điều sai, nghĩ sai, đáng lẽ là phải sửa sai ngay lúc mình thấy nhưng cường độ của lòng dục vọng trong ta vươn cao hết sức kìm chế, sợ người kia thông minh danh dự hơn mình thì mình sẽ bị lùn thấp xuống, thấy kẻ ấy là mặc cảm dậy lên sự khó ưa, trông cho người ta có lỡ lời thì bắt bẻ, quy chụp, phản bác. Chướng ngại vật nầy tương tợ như người lái xe đi công việc quan trọng giữa chừng gặp phải xe Bò kéo rơm, xe đẩy bán hàng rong chiếm hơn nửa phần đường mà lại che cao khuất mắt, khó qua. Các xe ngược chiều, xuôi chiều chen nhau lăn bánh chầm chậm, lâu lắm mới về tới điểm.

Hận đời vì thấy đời mình thua thiệt, cái người ta có, mình không có, người ta được tiếng khen còn mình đứng sờ sờ đây không ai nhắc tới. Ta thiếu thốn vật chất, lạnh lẽo tình thương, muốn có thêm vật chất để trang trải nhưng chẳng ai chịu thêm, xin một chút tình không có. Mang mối hận lòng, phê bình, chỉ trích những người làm phước, kẻ được phước.

Cảnh sát giao thông không chận cấm xe thô sơ đi chung đường với xe máy nổ là vì còn chút tình thương tưởng đến những người làm kiếm sống, bởi đất nước ta còn nghèo, tạm thời chưa có khả năng làm thêm đường thô sơ để giải quyết dứt khoác theo quy định luật ban hành. Nhưng đối với chúng ta là người tu Phật, hiểu rõ giáo lý giải thoát của Phật dạy là không đắm nhiểm hồng trần, đang trên con đường về Lạc Bang Tịnh Độ là phải đi từ chảy gở đến tháo gở những vướng bận cho nhẹ mình đi nhanh. Ta không có bất cứ lý do nào nói là thương những Lục Dục, Thất Tình, Tham Sân Si… các cái là đúng, trên đường về Lạc Bang mà cho nó đi cùng thì cũng có ngày nó làm cho mình nghỉ đi luôn. Đường ta đi là tự ta làm chủ, thất tình lục dục nó không hiện thực sự nghèo đói để ta thương mà dung chứa, nó chỉ là vọng niệm quấy lên làm ta mất chánh niệm về Phật. Cho chúng tồn tại cũng chỉ là vọng niệm, dẩu ta không đành lòng trục xuất nó ra khỏi đường tâm, đường Phật, có cứng rắn chịu đựng sự dằn dặt của lương tâm về dục tình, không hiện thực. Ta làm từ thiện với ai cũng được, tuyệt đối không làm từ thiện với phiền não hay những nơi làm cho phiền não trong ta dễ phát sinh. Đã tu hành, biết việc tu quan trọng đến cỡ nào thì đừng có liều lĩnh nói “gan ăn” với phiền não. Trong lúc người ta bệnh, thầy thuốc kêu kiên cử những món độc phá mà ta bị dục vọng về ăn uống quá độ, kìm chế không được nên ăn càn, kêu đừng dan nắng dầm mưa mà cứ lủi đi trong mưa nắng rồi trách sao tôi bị bệnh hoài. Tuổi trẻ luôn ở độ nhạy cảm, ta nên chủ động phân ranh hai phái cách xa ngoài sức húc tình cảm của cả hai phía, bảo đảm tốt trên đường về Phật Quốc.

Đạo Phật dạy tu, khi tu là phải buông bỏ hết những tríu mến trong đời, cho tâm thường trụ trong chánh niệm chánh định. Ông Thanh Sĩ nhắc chừng:

“Trong khi muốn lội qua sông,

Những gì mang gánh lòng thòng bỏ đi”

Đức Thầy dạy đi từ xa lánh đến đến buông bỏ như sau:

“Thế nên, hãy xa lánh những điều làm tinh-thần bị đen-tối; bỏ hết đài-các xa-hoa, thân mình tự chủ để tìm chỗ bất diệt bất sanh”.

Tóm lại, thông đường dễ đi là đối với những vật cản, hành giả cũng phải buông bỏ mới nhẹ mình mà đi nhanh đến mục tiêu. Đây chỉ mới là lý thuyết, cần sức tu cho thật nhiều thì sự buông bỏ sẽ dễ dàng hơn, miệng nói buông mà tấm lòng không buông, hành trình còn nặng nề và gian truân lắm.

18/11/2016